Το Νέο Κτίριο Εργαστηρίων του Τμήματος Καλών Τεχνών του ΤΕΠΑΚ ξεχωρίζει ως ένα έργο ιδιαίτερου χαρακτήρα. Πρόκειται για ένα κτίριο φιλικό προς το περιβάλλον έχοντας ελάχιστες ανάγκες σε μηχανική θέρμανση και ψύξη και τεχνητό φωτισμό. Σκοπός η δημιουργία κτιρίου με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας, η οποία θα καλύπτεται σε μεγάλο βαθμό από Φωτοβολταικά. Το κτίριο σχεδιάστηκε με βάση τις αρχές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής με κεντρικό σημείο του σχεδιασμού – χωρικά και βιοκλιματικά –  να αποτελεί το αίθριο, το οποίο καθορίζει την τυπολογία του χώρου και διαμορφώνει το μικροκλίμα στο εσωτερικό. Επιπλέον, η δημιουργία φυτεμένου τοίχου αποτελεί σημαντικό στοιχείο μεταβολής του μικροκλίματος διότι η βλάστηση βελτιώνει την ποιότητα του αέρα, μειώνοντας τη θερμοκρασία και τη υγρασία. Εξωτερικά θα εγκατασταθούν φωλιές πετροχελίδονων.

ΓΕΝΙΚΑ

Το Νέο Κτίριο Εργαστηρίων του Τμήματος Καλών Τεχνών αποτελεί μέρος του συγκροτήματος Τεχνών και ξεχωρίζει ως ένα έργο ιδιαίτερου χαρακτήρα.

Πρόκειται για ένα τριώροφο κτίριο με υπόγειο στο οποίο δόθηκε έμφαση στους φοιτητές και ακαδημαϊκούς-ως μόνιμη παρουσία στο χώρο- και στους ποικίλους τρόπους που δύναται ο χώρος να βιωθεί, δημιουργώντας στον χρήστη νέες χωρικές εμπειρίες. Ο χαρακτήρας του κτιρίου μετατρέπεται / μεταβάλλεται από ιδιωτικός σε δημόσιος και αντίστροφα ανάλογα με τις ανάγκες. Ένας κατ’ εξοχήν χώρος δημιουργίας που απευθύνεται στους φοιτητές τόσο ως προς τις ακαδημαϊκές τους ανάγκες όσο και ως προς την ανάγκη δημιουργίας σχέσεων με τον ίδιο το χώρο (οικειοποίηση, αίσθημα του “ανήκειν”). Ταυτόχρονα μέσω της ροηκότητας πραγματεύεται το δημόσιο χαρακτήρα του και τη σχέση του με την πόλη, γίνεται ένα πεδίο κοινωνικών δραστηριοτήτων, διάδρασης και συνάθροισης που ανοίγεται προς ολόκληρη την πόλη.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ

Βασικές αρχές του σχεδιασμού αποτέλεσαν η αρμονική ένταξη του κτιρίου στον ιστό της ευρύτερης περιοχής και η δημιουργία ενός ευχάριστου και ευανάγνωστου περιβάλλοντος για τον χρήστη. Λαμβάνοντας υπόψιν το τοπικό κλίμα, δόθηκε έμφαση στον προσανατολισμό των ανοιγμάτων, στην ενεργειακή απόδοση του κτιρίου και στην ποιότητα ζωής εντός αυτού. Στόχος είναι η δημιουργία ενός κτιρίου φιλικού προς το περιβάλλον με τις ελάχιστες ανάγκες σε μηχανική θέρμανση και ψύξη, καθώς και τεχνητό φωτισμό. Μέχρι στιγμής προσβλέπετε να είναι το πρώτο δημόσιο κτίριο σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης στην Κύπρο. Τα πιο πάνω επιτυγχάνονται με μια σειρά χειρισμών που αναλύονται ακολούθως.

ΚΤΙΡΙΑ ΜΕ ΣΧΕΔΟΝ ΜΗΔΕΝΙΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Με βάση τον ορισμό Κτίριο με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας σημαίνει το κτίριο με πολύ υψηλή ενεργειακή απόδοση, προσδιοριζόμενη σύμφωνα με τη μεθοδολογία υπολογισμού ενεργειακής απόδοσης κτιρίου και του οποίου η σχεδόν μηδενική ή η πολύ χαμηλή ποσότητα ενέργειας που απαιτείται καλύπτεται σε πολύ μεγάλο βαθμό με ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, περιλαμβανομένης της παραγόμενης επιτόπου ή πλησίον του κτιρίου.

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

Το κτίριο σχεδιάστηκε με βάση τις αρχές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής, δηλαδή λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές της οικολογίας και της βιωσιμότητας. Στόχος είναι η προστασία του περιβάλλοντος μέσω της εξοικονόμησης φυσικών πόρων. Σχεδιάζοντας ένα κτίριο που οι ενεργειακές του ανάγκες μειώνονται μέσω του σωστού σχεδιασμού και ταυτόχρονα παράγοντας μέσω ΑΠΕ την ενέργεια που χρειάζεται, η επιβάρυνση προς το περιβάλλον είναι ελάχιστη.

Βασικό στοιχείο αυτού του σχεδιασμού είναι τα παθητικά συστήματα για θέρμανση, δροσισμό, φωτισμό και αερισμό του κτιρίου. Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης και η σωστή επιλογή φύτευσης. Η επιλογή βιοκλιματικού σχεδιασμού στο κτίριο και τον περιβάλλοντα χώρο πιθανόν να αυξάνει ελαφρά τη συνολική δαπάνη κατασκευής, η οποία όμως αποσβένεται από την περιορισμένη χρήση μονάδων συμβατικής θέρμανσης και κλιματιστικών μονάδων καθώς επίσης οι δείκτες ευφορίας και το βιοτικό επίπεδο βελτιστοποιούνται.

ΤΟ ΚΕΛΥΦΟΣ

Η θέση και το μεγέθους των ανοιγμάτων σχεδιάστηκαν με στόχο την αξιοποίηση της ηλιακής ακτινοβολίας κατά την ψυχρή περίοδο και την αποτροπή της υπερθέρμανσης του κτιρίου κατά την θερμή περίοδο. Ταυτόχρονα, η σωστή, βάση υπολογισμών, θερμομόνωση του κελύφους δημιουργεί ένα ‘προστατευτικό περίβλημα’ το οποίο μειώνει τη μετάδοση θερμότητας από και προς το εσωτερικό του, επιτυγχάνοντας τόσο τη μείωση της κατανάλωσης της ενέργειας, όσο και τη δημιουργία μιας υγιεινής, άνετης και ευχάριστης διαβίωσης για τον χρήστη, έχοντας το αίσθημα θερμικής άνεσης καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

ΤΟ ΑΙΘΡΙΟ

Κεντρικό σημείο του σχεδιασμού – τόσο χωρικά όσο και βιοκλιματικά –  αποτελεί το αίθριο, το οποίο καθορίζει την τυπολογία του χώρου και διαμορφώνει το μικροκλίμα στο εσωτερικό του κτιρίου. Το εσωτερικό αίθριο δημιουργήθηκε με σκοπό να αποτελέσει ένα ζωντανό, δυναμικό κέντρο. Ένας χώρος εκτόνωσης, συνάντησης και δράσεων με δυνατότητα να μετατραπεί σε χώρο εκθέσεων, προβολών, παραστάσεων κ.α. Διαμορφωμένο βαθμιδωτά, από το επίπεδο του ισογείου καταλήγει στο υπόγειο, επιτρέποντας την άμεση σύνδεση και οπτική επικοινωνία καθ΄ ύψος του κτιρίου. Στον κατακόρυφο άξονα, το αίθριο λειτουργεί ως καμινάδα αερισμού και φωτισμού, επιτυγχάνοντας μέσω αυτού φυσικό αερισμό – εξαερισμό και έμμεσο φυσικό φωτισμό σε όλους τους ορόφους και κυρίως στο υπόγειο. Ταυτόχρονα, στον οριζόντιο άξονα, η στοά που διασχίζει το ισόγειο του κτιρίου και ενώνει την πλατεία με την αυλή, λειτουργεί ως οριζόντιος αγωγός αερισμού ενισχύοντας τον φυσικό αερισμό – εξαερισμό στο κτίριο. Επιπρόσθετα, η τοποθέτηση ανεμιστήρων οροφής τόσο στο αίθριο όσο και στις αίθουσες, λειτουργούν υποστηρικτικά στην βελτίωση του δροσισμού στο εσωτερικό.

GREEN WALL ΚΑΙ ΦΥΤΕΥΣΗ

Η επιλογή δημιουργίας φυτεμένου τοίχου (green wall) στην κατάληξη των κερκίδων στο υπόγειο, αποτελεί επίσης σημαντικό στοιχείο μεταβολής του μικροκλίματος. Η βλάστηση επηρεάζει και βελτιώνει την ποιότητα του αέρα, καθώς επίσης συντελεί στην μείωση της θερμοκρασίας και της υγρασίας κατά τη διάρκεια της μέρας, μεταβολή σημαντική για τα δεδομένα του τοπικού κλίματος και των αυξημένων θερμοκρασιών κατά τους περισσότερους μήνες του χρόνου.

Κατά το σχεδιασμό της αυλής και των εξωτερικών χώρων κοντά στο κτίριο, δόθηκε σημασία στη χρήση υλικών που αποτρέπουν την ανακλαστικότητα. Για αυτό στη βόρεια όψη προς την Πλατεία καθώς και στη δυτική, προτείνεται φύτευση δέντρων και χαμηλών θάμνων ώστε να απορροφούν ένα σημαντικό ποσοστό προσπίπτουσας ηλιακής ακτινοβολίας και θερμότητας.

Επιπρόσθετα, η τοπιοτέχνηση της αυλής γίνεται με δέντρα, θάμνους και εδαφοκάλυψη, βασισμένα στην κυπριακή χλωρίδα.

ΦΩΛΙΕΣ ΓΙΑ ΠΕΤΡΟΧΕΛΙΔΟΝΑ

Περεταίρω, σε συνεργασία με τον Πτηνολογικό Σύνδεσμο Κύπρου, έχει πραγματοποιηθεί μελέτη για τη δημιουργία και τοποθέτηση στο δώμα του κτιρίου, ειδικών φωλιών για πετροχελίδονα. Όπως ενημερωθήκαμε από τον Πτηνολογικό Σύνδεσμο Κύπρου είναι άμεση η ανάγκη ύπαρξης τέτοιων φωλιών στα κέντρα των πόλεων μας και η δυνατότητά τοποθέτησης τους σε κτίρια είναι εξέχουσας σημασίας καθώς θα βοηθήσει στην επιβίωση του είδους, του οποίου ο πληθυσμός έχει μειωθεί και βρίσκεται σε κίνδυνο.

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ – ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ

Όπως εξηγήσαμε και πιο πάνω, μέσω του βιοκλιματικού σχεδιασμού μειώνουμε στο ελάχιστο τις ενεργειακές ανάγκες του κτιρίου και ταυτόχρονα αυτές τις ανάγκες τις καλύπτουμε μέσω ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για να μπορέσει το κτίριο να κατηγοριοποιηθεί ως Κτίριο Σχεδόν Μηδενικής Κατανάλωσης Ενέργειας. Για το σκοπό αυτό, οι ανάγκες του κτιρίου για ηλεκτρισμό, καλύπτονται με τοποθέτηση ικανοποιητικού αριθμού φωτοβολταϊκών πανέλων στην οροφή. Τα πανέλα αυτά, είναι γυάλινα, ημιδιάφανα και τοποθετούνται στην οροφή του αιθρίου. Έτσι, επιτυγχάνεται τόσο η μερική στέγαση του, όσο και το «φιλτράρισμα» του ηλιακού φωτός ώστε να μην προκαλεί συνθήκες θάμβωσης στο εσωτερικό.